Sử dụng DriveImageXML thay thế Norton Ghost để sao lưu, phục hồi ổ đĩa

(TaiPhanMem.org) Nói đến việc sao lưu và phục hồi ổ đĩa (hoặc phân vùng), chúng ta đã quá quen thuộc với Norton Ghost vốn nằm trong đĩa Hiren's Boot CD nổi tiếng. Gần đây xuất hiện thêm Acronis True Image với nhiều chức năng mạnh mẽ hơn. Tuy vậy, cả 2 phần mềm này vốn là các phần mềm thương mại, việc dùng chúng yêu cầu phải trả phí. Mình vốn luôn có hứng thú với các phần mềm miễn phí mà chức năng có thể thay thế được các phần mềm thương mại. Bởi vậy nên đã tìm kiếm 1 vài phần mềm thay thế cho 2 phần mềm trên, trong các phần mềm tìm được, có DriveImageXML là phần mềm khá nhỏ gọn và dễ dùng.

DriveImageXML đã được giới thiệu trên trang chính của TaiPhanMem.org. Tuy nhiên ở đó chỉ mang tính giới thiệu. Bài viết này sẽ trình bày 1 cách chi tiết cách sử dụng DriveImageXML để sao lưu và phục hồi ổ đĩa, cùng với việc tạo đĩa CD để sao lưu luôn (thay thế đĩa Hiren's Boot CD).

Trước tiên, có 2 cách để sử dụng DriveImageXML: sử dụng trực tiếp trong Windows và sử dụng từ đĩa CD (cần phải ghi ra đĩa). Nếu sử dụng trực tiếp trong Windows thì chỉ cho phép phục hồi các ổ đĩa không phải ổ đĩa chứa Windows (còn sao lưu thì ổ đĩa nào cũng sao lưu được). Đây là 1 hạn chế của DriveImageXML so với Acronis True Image. Tuy vậy, cách sử dụng từ đĩa CD có thể giúp chúng ta sao lưu và phục hồi bất cứ ổ đĩa nào cũng được.

Sau đây chúng ta xem xét cả 2 cách làm:
A. Sử dụng DriveImageXML ngay trong Windows:

1. Dùng DriveImageXML để sao lưu

Trước tiên các bạn download phiên bản mới nhất của DriveImageXML theo link này. Bạn sẽ thấy kích thước của nó cực kì nhỏ, chỉ gần 2 MB (so với Acronis True Image thì giống như kiến so với voi!)

Sau khi download xong, tiến hành cài đặt nó bình thường. Chạy chương trình sau khi cài đặt, bạn sẽ thấy giao diện như sau:

Giao diện cũng rất đơn giản, ở đây bạn sẽ thấy các chức năng chính của DriveImageXML ở bên tay trái:
- Backup: dùng để sao lưu 1 ổ đĩa thành các file ảnh.
- Restore: phục hồi nội dung của ổ đĩa từ các file ảnh đã tạo trước đó.
- Drive to Drive: sao chép 1 ổ đĩa sang 1 ổ đĩa khác.
- Browse: duyệt và xem nội dung file ảnh đã lưu.

Ở đây chúng ta sẽ tiến hành sao lưu ổ đĩa, nên hãy nhấn vào nút Backup, bạn sẽ thấy giao diện như sau:

DriveImageXML sẽ liệt kê các ổ đĩa có trong máy, khi click vào ổ đĩa nào, bạn sẽ thấy thông tin chi tiết về ổ đĩa đó ở phía dưới. Để sao lưu ổ đĩa nào, bạn chỉ cần chọn ổ đĩa đó và nhấn Next. Một cửa sổ wizard chào đón sẽ hiện ra:

Ở đây sẽ chỉ ra ổ đĩa bạn cần sao lưu. Hãy kiểm tra kĩ càng để đảm bảo rằng bạn đang sao lưu đúng ổ đĩa. Sau đó nhấn Next:

Ở bước này bạn sẽ phải thiết lập các tùy chọn:

1. Lựa chọn đường dẫn chứa file sao lưu, bạn nên chọn ở ổ đĩa khác vì khi phục hồi, ổ đĩa đó sẽ bị ghi đè. Để chọn đường dẫn, chỉ cần nhấn Browse và chọn thư mục cần lưu là được.

2. Chọn tên file: tùy ý, bạn thích đặt tên gì cũng được.

3. Chia nhỏ file sao lưu ra nhiều phần: Nếu ổ đĩa của bạn chứa nhiều dữ liệu thì có thể file sao lưu của bạn sẽ khá lớn. Bạn có thể muốn chia nhỏ nó ra để ghi vào đĩa CD hoặc DVD hay copy vào USB. Nếu vậy thì đánh dấu tùy chọn này là được.

4. Tùy chọn nén file: bạn nên chọn kiểu nén file là lớn nhất vì nó sẽ nén file sao lưu thành dung lượng nhỏ nhất có thể.

Các tùy chọn khác có thể bỏ qua hoặc để mặc định vì chúng không cần thiết lắm (tùy chọn raw mode cho phép bạn sao lưu theo dạng thô, nghĩa là giống hệt như copy 1-1 vậy; tùy chọn ở mục Hot Image Strategy cho phép chương trình chọn kiểu khóa phân vùng trước khi tiến hành sao lưu)

Sau khi hoàn tất các lựa chọn nhấn Next để tiếp tục, bạn sẽ thấy quá trình làm việc hiện ra ở cửa sổ như hình dưới:

Chúng ta phải chờ đợi để chương trình hoàn tất việc sao lưu. Sau khi sao lưu xong, bạn sẽ nhận được 2 file

Tốc độ sao lưu của DriveImageXML khá tốt. Mình thử nghiệm trên máy của mình với ổ đĩa C dung lượng 25 GB, dung lượng đã sử dụng là 8 GB thì DriveImageXML sao lưu mất khoảng 15 phút với file sao lưu 4 GB. So với Acronis True Image lần trước mình dùng cho ổ C cài nguyên Windows (khoảng 1,2 BG) thì Acronis True Image tạo ra file ảnh khoảng 500 MB trong khoảng 4-5 phút. Như vậy cũng khá là ngang ngửa nhau

2. Dùng DriveImageXML để phục hồi ổ đĩa

Trước khi phục hồi dữ liệu, cần nhắc lại 1 điểm quan trọng đã nói ở trên: DriveImageXML không cho phép phục hồi ổ đĩa đang chứa Windows. Điều này giống như việc bạn không thể xóa 1 file mà file đó đang bị chương trình khác sử dụng vậy. Vì thế, chúng ta chỉ dùng DriveImageXML để phục hồi các ổ đĩa khác mà thôi.

Để phục hồi ổ đĩa, nhấn vào nút Restore ở menu bên phải, bạn sẽ thấy danh sách các ổ đĩa như hình dưới:
mà chương trình tạo ra (ở thư mục ban chọn chứa nơi sao lưu): 1 file XML dùng để ghi các thông số và file DAT để chứa dữ liệu.

Cũng giống như ở bước sao lưu, bạn sẽ thấy thông tin của các ổ đĩa. Thông tin chi tiết hơn bạn có thể xem ở phía dưới. Bạn hãy chọn ổ đĩa cần khôi phục (lưu ý là không chọn ổ đĩa C nếu nó chứa Windows nhé, ở đây mình chọn ổ D làm VD) và nhấn Next để tiếp tục. Một cửa sổ sẽ hiện ra và yêu cầu bạn chỉ ra đường dẫn tới file sao lưu:

Bạn nhấn vào biểu tượng nhỏ ở bên phải và tìm đến file sao lưu đã tạo ở bước trên. Sau đó nhấn Next để tiếp tục.

Một cửa sổ mới hiện ra, cho phép bạn so sánh thông số của file sao lưu (đã sao lưu ổ gì, dung lượng bao nhiêu, định dạng file là gì, ...) với ổ sẽ tiến hành phục hồi. Bạn cần kiểm tra kĩ lưỡng để chắc chắn đang phục hồi vào đúng ổ đĩa. Nếu không, chương trình sẽ ghi đè toàn bộ dữ liệu lên ổ đĩa và các dữ liệu cũ sẽ biến mất! Bạn có thể chọn lại ổ đĩa cần phục hồi nếu chưa chắc chắn.

Sau đó nhấn Next để tiếp tục, một cửa sổ thông tin sẽ hiện ra để bạn kiểm tra lại lần cuối cùng trước khi tiến hành:

Nhấn Next để bắt đầu việc phục hồi, quá trình phục hồi sẽ diễn ra như hình dưới:

Vì việc phục hồi này sẽ ghi đè dữ liệu lên toàn bộ ổ đĩa, điều này khá nguy hiểm nếu bạn không làm đúng các bước và chọn đúng ổ đĩa, nên chương trình hỏi bạn lần cuối như hình dưới:

Để chắc chắn là bạn muốn làm, hãy gõ chữ in đậm vào ô trống (như trường hợp của mình là DISK0#2) rồi nhấn OK. Còn nếu chưa chắc chắn thì nhấn Cancel để hủy bỏ.

Sau đó quá trình phục hồi sẽ diễn ra. Bạn chỉ việc ... ngồi chờ cho tới khi kết thúc là được.

Như vậy chúng ta đã xem cách hoạt động của chương trình trong Windows. Do DriveImageXML có khuyết điểm là không thể khôi phục được ổ đĩa chứa Windows đang chạy, nên chúng ta sẽ tiến hành 1 giải pháp chạy DriveImageXML từ đĩa CD boot được và phục hồi từ đó.
B. Làm đĩa CD boot được, có chứa DriveImageXML để sao lưu, phục hồi

Có nhiều cách làm đĩa CD boot được, ở đây mình chọn phương pháp làm đĩa Win từ BartPE vì nó dễ dàng và nhanh gọn. Nói thêm về BartPE, đây là 1 phần mềm dùng để sửa đổi bản cài đặt Windows và biến nó thành 1 đĩa CD chứa Windows chạy được luôn (đĩa Live). (PE là viết tắt của Preinstalled Environment - môi trường trước khi cài đặt)

Để làm được như vậy, bạn cần chuẩn bị 3 công cụ sau:

1. phần mềm PEBuilder, tải tại đây (có khá nhiều link để download, bạn chọn 1 link nào cũng được rồi tải về). Sau khi tải về, giải nén nó ra là có thể chạy được ngay.

2. Plugin của DriveImageXML cho PEBuilder, có thể tải nó tại đây.

3. một đĩa cài Windows, và đút nó vào ổ CD nhé. Nếu bạn không có đĩa cài Windows mà chỉ có file ISO của nó thì hãy dùng 1 chương trình tạo ổ đĩa ảo nào đó để mount nó vào nhé. Các chương trình tạo ổ ảo có khá nhiều, bạn có thể thử dùng Virtual CloneDriver, nhỏ gọn, miễn phí và rất tốt.

Sau khi đã có đủ các công cụ trên rồi, bạn chạy PEBuilder từ thư mục đã giải nén. Bạn sẽ thấy giao diện chương trình như sau:

Bạn làm tuần tự theo các bước sau (như trong hình vẽ):

1. Chọn nơi chứa bộ cài Windows, ở đây bạn chỉ cần trỏ đến ổ đĩa CD đang có đĩa Win nằm trong đó, hoặc ổ ảo mà bạn đã mount file ISO cài Win vào.

2. Nơi xuất ra, cái này không quan trọng lắm, bạn có thể chọn chỗ nào cũng được (nhưng cần phải nhớ để tí nữa còn biết mà lấy để ghi ra đĩa)

3. Tùy chọn cho bạn xuất ra file ISO hoặc ghi ra đĩa luôn. Nếu như đĩa CD cài Win của bạn còn nằm ngay trong ổ thì bạn phải chọn xuất ra file ISO (hiển nhiên rồi, nếu không nó sẽ xóa và ghi đè ngay đĩa cài Win). Còn không (tức là bạn dùng cách mount đĩa Windows vào ổ ảo) thì bạn có thể lựa chọn cách ghi trực tiếp ra đĩa CD.

Ở đây mình dùng cách ghi ra file ISO, vì như thế khá tùy biến, có thể lưu trữ trong máy được và muốn lúc nào ghi ra đĩa CD thì ghi.

4. Nạp thêm plugin của DriveImageXML vào chương trình. Khi nhấn vào nút này bạn sẽ thấy danh sách các plugin đã có của chương trình như hình dưới:

Để nạp thêm plugin của DriveImageXML, nhấn vào nút Add và trỏ đến file plugin của DriveImageXML mà bạn đã download về lúc đầu. Một cửa sổ hiện ra yêu cầu bạn điền tên của plugin vừa mới thêm vào, bạn thích chọn tên gì cũng được:

Sau đó nhấn Close để đóng cửa sổ plugin lại.

5. Ở cửa sổ chính, nhấn Build để tiến hành tạo file ISO. Quá trình tạo file sẽ tiến hành như hình dưới:

File ISO được tạo ra thường có kích thước rất nhỏ so với bản gốc vì PEBuilder đã lược đi hầu hết các thành phần. File ISO của mình tạo ra có kích thước chỉ 150 MB!

Sau khi tạo file ISO xong, bạn có thể dùng các chương trình ghi đĩa để ghi ra đĩa CD. Có hàng sa số các phần mềm ghi file ISO, xong nhỏ gọn và đảm bảo thì mình hay dùng Active @ ISO Burner. Bạn có thể dùng phần mềm nào cũng được (VD như Nero chẳng hạn).

Đĩa CD mà chúng ta vừa tạo ra sẽ có chức năng như 1 bản Windows thu nhỏ, chạy được luôn từ đĩa CD (loại này gọi là WinPE vì được tạo ra từ chương trình PEBuilder). Trong đĩa này chúng ta đã tích hợp sẵn DriveImageXML để sao lưu và phục hồi dữ liệu.

Bạn hãy khởi động lại máy tính và chọn boot từ đĩa CD. Bạn sẽ thấy giao diện của bản WinPE này như sau:

Như bạn thấy, bản WinPE này rất đơn giản (hầu như không có gì). Khi truy cập vào menu Start -> Programs, bạn sẽ thấy đã có DriveImageXML trong đó. Click vào đó, chúng ta sẽ trở lại giao diện quen thuộc của chương trình:

Lúc này chúng ta có thể tiến hành các thao tác sao lưu và phục hồi giống như hướng dẫn ở trên. Duy chỉ khác 1 điều là do chúng ta chạy từ đĩa CD, cho nên có khả năng phục hồi ổ C chứa Windows, điều mà lúc trước chúng ta không làm được khi chạy trực tiếp DriveImageXML trong Windows.

Cách sao lưu và phục hồi y hệt như các bước ở trên nên mình không nhắc lại nữa.

Mình đã thử nghiệm phục hồi trên máy của mình với file sao lưu được tạo từ trên (sao lưu ổ C với dung lượng 25 GB, đã dùng 8 GB, file sao lưu dung lượng 4 GB) thì nhận được kết quả khá khả quan: thời gian phục hồi chỉ 13 phút. Trước đây mình dùng Acronis True Image cho việc khôi phục ổ C chỉ chứa Windows (1,2 GB, file ảnh 500 MB) cũng đã mất 5 phút rồi.

Như vậy, chúng ta thấy DriveImageXML hoàn toàn có thể sao lưu và phục hồi ổ đĩa 1 cách ổn định, an toàn và nhanh. So với Norton Ghost, bản thân mình thấy nó không hề thua kém điểm nào cả. Và chúng ta cũng đã xem qua cách tạo 1 đĩa WinPE để cứu hộ thay thế cho đĩa Hiren's Boot CD như thế nào.

Hy vọng rằng bài viết này có ích cho các bạn. 
(Theo bạn: rilwis)